بدون شک، رعایت بهداشت دهان و دندان نه تنها برای حفظ سلامت دهان و دندان مهم است، بلکه همچنین می‌تواند بهبود خواب را تسهیل کند. مشکلات مربوط به دهان و دندان مانند التهاب لثه، رگ‌های خونی دهان، خراشیدگی دندان‌ها و تجربه درد می‌توانند عوامل مزاحم در فرآیند خواب باشند. علاوه بر این، بعضی از بیماری‌های دهان و دندان نیز می‌توانند عوارضی مانند اختلال در تنفس را در هنگام خواب ایجاد کنند.
چگونه مراقبت از دهان و دندان به بهبود خواب کمک می کند؟
مراقبت صحیح از دهان و دندان می‌تواند بهبود خواب را تحت تأثیر قرار دهد به دلایل زیر:
- کاهش درد و تردی دندان‌ها: دندان‌های دردناک و ترد شب‌های آرام و خواب بهتری را متحقق نمی‌سازند. با مراقبت از دهان و دندان، از جمله برساختن به روزمره شستشوی دندان‌ها و استفاده از مسواک و نخ‌دندان، احتمال درد و تردی دندان‌ها بهبود می‌یابد و این بهبود می‌تواند به خواب آرامش‌بخش کمک کند.
- کاهش التهاب لثه: التهاب لثه ممکن است منجر به عوارضی مانند خونریزی لثه و نفخ گونه‌ها شود که می‌توانند از خواب راحت باعث می‌شوند. با رعایت بهداشت دهان و دندان، از جمله تمیز کردن دندان‌ها و زبان به طور منظم و مراجعه به دندانپزشک برای بررسی‌های دوره‌ای، می‌توانیم احتمال التهاب لثه را کاهش دهیم و خوابی بهتر را تجربه کنیم.
- کاهش احتمال عفونت‌های دهانی: عفونت‌های دهانی مانند التهاب دهان و سیاهک ریشه می‌توانند عوارضی نظیر درد و تورم را به همراه داشته باشند. این عوارض می‌توانند باعث تداوم بیداری در شب و اختلال در خواب شوند. با مراقبت از دهان و دندان و حفظ بهداشت دهانی، می‌توان احتمال عفونت‌های دهانی را کاهش داد و در نتیجه، خواب بهتری را تجربه کرد.
- کاهش عوارض بیماری‌های مزمن
ارتباط بین سلامت دندان و خواب
سلامت دندان و خواب با یکدیگر ارتباط مستقیم دارند. مشکلات دندانی و بهداشت دهان نه تنها می‌توانند باعث عوارض در دهان و دندان شوند، بلکه می‌توانند تأثیرات منفی بر کیفیت خواب و استراحت شبانه داشته باشند. در زیر تعدادی از روابط بین سلامت دندان و خواب را بررسی می‌کنیم:
- درد دندان: درد دندان می‌تواند باعث بیداری مکرر در شب شود و باعث اختلال در خواب شود. اگر دندان درد دارد، شخص ممکن است دچار درد شبانه، تورم و تحریک شده شدن عصبانیت شود که همه اینها می‌توانند خواب را مختل کنند.
- التهاب لثه: التهاب لثه، به عنوان نشانه‌ای از بیماری لثه مانند جیوه، می‌تواند باعث خونریزی لثه و درد شود. این عوارض می‌توانند در شب ظاهر شوند و باعث اختلال در خواب و خواب بیداری مکرر شود.
- عفونت دهانی: عفونت‌های دهانی مانند عفونت ریشه دندان، زخم‌های دهانی و عفونت‌های لثه می‌توانند باعث درد و تورم شوند. این عوارض می‌توانند باعث ایجاد راحتی نکردن در شب و خواب بیداری مکرر شوند.
- خشکی دهان: خشکی دهان (xerostomia) می‌تواند از پاسخ طبیعی بدن به داروها، بیماری‌ها یا عوامل دیگر باشد. خشکی دهان ممکن است باعث ایجاد تهوع و بی‌خوابی در شب شود.
- بیماری‌های خواب: بعضی بیماری‌های خواب مانند خواب‌زده (sleep apnea) می‌توانند باعث دهان خشک، ایجاد کند.
اتفاقاتی که هنگام خواب در دهان رخ می دهد
هنگامی که خوابیده و در حال خواب هستید، در دهانتان اتفاقات زیر رخ می‌دهد
- کاهش تولید ترشحات دهانی: هنگام خواب، فعالیت تولید ترشحات دهانی کاهش می‌یابد. این به معنای کاهش تولید آب دهان و ترشحات خاصی مانند ترشحات ضدباکتریایی است که معمولاً در وضعیت بیداری و فعالیت دهانی بیشتر تولید می‌شوند.
- کاهش جریان هوا: در خواب، جریان هوای ورودی به دهان کاهش می‌یابد. به جای آن، جریان هوای اصلی از طریق بینی صورت می‌گیرد. این امر باعث می‌شود تا دهان بسته شده و نفس‌ها از طریق بینی عبور کنند.
- تحریک کمتر لثه و دهان: هنگام خواب، عملکرد لثه و دهان کمتر تحریک می‌شود. این به معنای کاهش فعالیت ماهیچه‌های صورت و حفظ آرامش است.
- بی‌خوابی در دهان: برخی افراد ممکن است وقتی خوابناکنند، دهانشان باز بماند و دست و پا به سمت بیرون بیفتند. این مشکل به عنوان بی‌خوابی در دهان یا درخواب گشودگی دهان شناخته می‌شود.
اهمیت بسته بودن دهان در حین خواب به این موارد اشاره دارد که بسته بودن دهان و تنفس از طریق بینی کمک به حفظ ترطیب دهان، کاهش خشکی دهان، جلوگیری از ترشحات مخاطی در دستگاه تنفسی و بهبود کیفیت خواب و استراحت شبانه می‌کند.
علل دقیق دندان قروچه کردن در هنگام خواب
قروچه کردن دندان در هنگام خواب، به عنوان SB (Sleep Bruxism) شناخته می‌شود. این یک اختلال خوابی است که در آن فرد در طول خواب، دندان‌های بالا و پایین را به هم فشار می‌دهد و به شدت قروچه می‌کند. این عمل می‌تواند به طور مداوم یا متقطع در طول شب رخ دهد و ممکن است به طور ناخودآگاه و بیشتر در فازهای عمیق خواب اتفاق بیفتد.
علل قروچه کردن دندان در خواب هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما برخی عوامل و علل محتمل عبارتند از
- استرس و فشار روزمره: استرس و فشار زندگی روزمره ممکن است به افزایش قروچه کردن دندان در خواب منجر شود.
- مشکلات خواب: قروچه کردن دندان در خواب ممکن است در ارتباط با برخی مشکلات خواب مانند خواب ناکافی، بیداری های مکرر در شب و خواب نامنظم باشد.
- عوامل مرتبط با دهان و دندان: عدم تطابق مطلوب دندان‌ها، برخی مشکلات فک و مفصل فک، ترمیم‌های دهانی نامناسب و نامنظم، اندازه ناکافی راحتی دهانی (مانند کناره های دندانی) می‌توانند به قروچه کردن دندان در خواب مرتبط باشند.
- عوامل فیزیکی و ژنتیکی: عوامل مشخص ژنتیکی و فیزیکی می‌توانند نقشی در بروز قروچه کردن دندان در خواب داشته باشند.
قروچه کردن دندان در خواب ممکن است به مشکلات دندانی مانند سایش دندان، شکستگی دندان، درد فک و عضلات فکی منجر شود.
توصیه های دندان پزشکی برای بهبود خواب بهتر
دندانپزشکان می‌توانند توصیه‌های زیر را برای بهبود کیفیت خواب شما ارائه کنند:
- استفاده از سواروت (مخصوصاً قبل از خواب): استفاده از سواروت یا پروتکتور دندان (mouthguard) که توسط دندانپزشک تهیه می‌شود، می‌تواند به شما کمک کند تا از قروچه کردن دندان در خواب جلوگیری کنید. سواروت یک قالب نرم و انعطاف‌پذیر است که بین دندان‌ها قرار می‌گیرد و تأثیر ضربات را تلفیق می‌کند و از سایش ناخواسته دندان‌ها جلوگیری می‌کند.
- مراقبت منظم از دهان و دندان: شستشوی دندان‌ها و استفاده از مسواک و نخ‌دندان قبل از خواب بسیار مهم است. این کار به حفظ بهداشت دهان و کاهش عفونت‌ها، التهابات لثه و درد دندان کمک می‌کند.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: با مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی‌های دوره‌ای و شستشوی حرفه‌ای دندان‌ها، می‌توانید بهداشت دهان و دندان خود را بهبود بخشید و احتمال بروز مشکلات دندانی در خواب را کاهش دهید.
- کنترل استرس: استرس می‌تواند عاملی برای قروچه کردن دندان در خواب باشد. تمرین روش‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا، تمرینات تنفس و روش‌های آرامش‌بخش می‌تواند به شما کمک کند تا استرس روزمره را کاهش دهید و خواب بهتری داشته باشید.
- کاهش مصرف مواد محرکه: مواد محرکه مانند قهوه، تنباکو، الکل و انرژی‌زاها می‌توانند بر روی کیفیت خواب تأثیر بسزایی داشته باشند. توصیه می‌شود مصرف این مواد را کاهش داده و در صورت امکان، از آن‌ها خودداری کنید.
- استفاده از برس و مسواک مناسب: استفاده روزانه از مسواک و برس با فشار مناسب بر روی دندان‌ها و لثه‌ها می‌تواند به بهبود بهداشت دهان و کاهش عوارض مرتبط با آن کمک کند. انتخاب مسواک و برس مناسب بر اساس نیازهای شما و مشورت با دندانپزشک مهم است.
ننتیجه گیری
در مورد تاثیر مراقبت از دهان و دندان بر بهبود خواب به نتایج زیر می‌تواند برسد:
- مراقبت مناسب از دهان و دندان، از جمله استفاده از مسواک، نخ دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک، می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
- حفظ ترطیب دهان و کاهش خشکی دهان از طریق بسته بودن دهان در حین خواب، می‌تواند به بهبود خواب و استراحت شبانه کمک کند.
- کاهش ترشحات مخاطی در دستگاه تنفسی و جلوگیری از تنفس از طریق دهان، باعث می‌شود تنفسی سالم‌تر و بی‌مشکل‌تر در طول خواب داشته باشیم.
- مشکلات دهانی مانند قروچه کردن دندان (SB) ممکن است با مراقبت‌های دندانپزشکی مناسب بهبود یابد و عوارض آن را کاهش دهد.
- با کاهش استرس و فشار روزمره و مشکلات خواب مرتبط، احتمالاً می‌توان بهبود در کیفیت خواب را تجربه کرد.
بنابراین، مراقبت از دهان و دندان نه تنها به سلامت دهان و دندان کمک می‌کند، بلکه بهبود خواب و استراحت شبانه را نیز تسهیل می‌کند.
